Bêdjani
H0. - Uitspraak
De klinkers
Alle klinkers zijn lange klanken, tenzij er een dakje op staat, dan is het een korte klank.
Fonetisch voorbeeld:
wômkara (wanneer) = wôm-kaa-raa.
Twee puntjes op een letters heeft dezelfde toepassing als in het Nederlands, namelijk verduidelijken dat het om twee klanken gaat, zoals in “ideeën”.
Fonetisch voorbeeld:
nêvoë (leuk) = nè-voo-ee
kanoêm (denken) = kaa-noo-èm
oênta (erg) = oo-èn-taa
De stille 'E'
Er zijn twee manieren waarop de stille ‘E’ voor kan komen. De eerste is in bijvoorbeeld (tjara) en (kjirae). Hierbij komen er na de (t) en de (k) een stille ‘E’
Fonetisch voorbeeld:
Tjara (wezen/persoon) = te-zjaa-raa
Kjirae (voorbeeld) = ke-jie-raa-ee
Op het einde van een woord kan de letter ‘D’ staan. Dit word uitgesproken als ‘de’, zoals in ‘einde’ en ‘gezegde’.
Fonetisch voorbeeld:
skird (ver) = skier-de
nêrd (dichtbij) = nèr-de
Bij meervoud blijft de ‘de’-klank in stand.
Fonetisch voorbeeld:
dêld (familielid) = dèl-de
dêldsa (familie)= dèl-de-saa
De 'J'
Deze word uitgesproken als ‘zj’. Hierdoor zul je zelden de geschreven combinatie ‘sj’ of ‘zj’ tegen komen. Een uitzonderingen hierop is ‘sja’ (jij). Deze is al zo gewend bij de eerste gebruikers van Bêdjaans dat er voor gekozen is het niet aan te passen. Ze worden echter wel uitgesproken volgens de regel.
Fonetisch voorbeeld: joëm (veel) = zjoo-eem
Dan zijn er nog sommige woorden waarbij in de spraak de echte ‘z’ een beetje wegvalt. Zoals in ‘rinja’ (niet), hier lijkt het meer te klinken als een ‘dj’. Maar dat schrijven we toe aan dialecten en is niets om je zorgen over te maken.
De 'C'
Ook wel genoemd ‘de Engelse G’, omdat hij hetzelfde word uitgesproken als in de Engelse woorden ‘go’, ‘gang’ en ‘gay’.
Fonetisch voorbeeld:
côta (natuurlijk) = ghò-taa
nêca (prikken) = nè-ghaa
caï (vechten) = ghaa-ie
Combinatie klanken
Komen zelden voor, maar zijn er welzeker. Als er helemaal geen puntjes, dakjes of haakjes in of op staan, dan word het uitgesproken zoals we dat in het Nederlands gewend zijn.
Fonetisch voorbeeld:
vijtau (straks) = viezj-tau
blatau (worden) = blaa-tau
beugt (huis) = beugt
joem (meestal) = zjoem
ounêm (makkelijk) = ou-nèm
Oefeningen
- Ga hardop woorden uit de lijst voor lezen, na een tijdje kan je het proberen zonder te kijken naar de fonetische uitgeschreven versie.
- Skype of telefoongesprekken met andere Bêdjaners kan heel erg helpen om de uitspraak vlot onder de knie te krijgen.
- Als je een glazen douchedeur hebt, kun je tegen de buitenkant een papiertje plakken met woorden om zo tijdens het douchen de uitspraak te oefenen.
NL / BÊ | Fonetisch |
---|---|
denken = kanoêm | kaa-noa-èm |
prikken = nêca | nè-gha |
vechten = caï | ghaa-ie |
worden = blatau | blaa-tau |
wanneer = wômkara | wôm-kaa-raa |
straks = vijtau | viezj-tau |
ver = skird | skier-de |
dichtbij = nêrd | nèr-de |
natuurlijk = côta | ghoo-taa |
veel = joëm | zjoo-eem |
meestal = joem | zjoem |
leuk = nêvoë | nè-voo-ee |
erg = oênta | oo-èn-taa |
makkelijk = ounêm | ou-nèm |
familielid = dêld | dèl-de |
familie = dêldsa | dèl-de-saa |
huis = beugt | beugt |